Firet to pomocnicza jednostka miary stosowana w typografii, której wartość odpowiada wielkości kroju pisma (czyli stopniowi pisma).
Używa się jej do określania poziomych odstępów w składzie tekstu – takich jak wcięcia akapitowe, odstępy między wyrazami czy szerokość łamów.
Przykładowo, przy kroju pisma o rozmiarze 12 punktów, jeden firet ma właśnie 12 punktów.
Zastosowanie fireta w typografii
- Wcięcia akapitowe: Klasyczne wcięcie pierwszego wiersza akapitu wynosi zazwyczaj 1 do 2 firetów.
- Odstępy międzywyrazowe: W przypadku tradycyjnych krojów pism, często stosuje się odstęp międzywyrazowy równy ¾ firetu.
- Znaki o określonej długości: Niektóre znaki mają stałą, zdefiniowaną długość względem firetu, np.:
- Pauza (—): równa się jednemu firetowi.
- Półpauza (–): równa się połowie firetu.
- Wielokrotność lub ułamek: Firet pozwala na precyzyjne określenie wielkości elementów jako ułamka lub wielokrotności stopnia pisma, co zapewnia proporcjonalność w całym tekście
Zecernicy posługiwali się różnymi grubościami:
- ¼ fireta, ½ fireta, 1 firet, 2 firety – w zależności od potrzebnego odstępu.
- Odstępy międzywierszowe często określano właśnie w firetach, np. „skład na 12 punktów, interlinia 14 punktów (czyli 1 ⅙ fireta)”.
W nowoczesnej typografii pojęcie fireta wyszło z użycia, ale jego funkcję pełnią:
- jednostki punktów (pt) lub pikseli (px) w programach graficznych,
- parametry takie jak interlinia, tracking, kerning, marginesy.
Technik Grafiki i Poligrafii Cyfrowej Lublin
Lubelskie Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego